De tien sibilles

Zoals de dag,
die jou aan de wereld gaf,
de zon der begroeting stond van de planeten,
ben je meteen en aldoor opgegroeid
volgens de wet waarmee je kwam.
Zo moet je zijn, je kunt niet ontlopen,
zo zeiden al sibillen, zo profeten
en geen tijd en geen macht verbrokkelt.
Afgedrukte vorm,
die zich levend ontwikkelt.

De sibillen uit de oudheid profetiseerden vanuit een stad of streek, waarnaar ze ook werden vernoemd. In Homerus' tijd waren de sibillen waarschijnlijk nog onbekend, want in geen enkel van zijn geschriften kunnen we er over lezen.
Volgens vele overleveringen richtte Themis, één der twaalf Titanen, de alwijze, de godin van de gerechtigheid en uitvindster van de orakels en voorspellingskunst, het orakel van Delfi op. Ze bewaakt de juiste orde of het juiste verloop der dingen. Ze is de godin van recht, wet en orde: heerseres over de seizoenen; beschermster van vergaderingen en de gastvrijheid. Ze wordt afgebeeld als een blinde of geblinddoekte vrouw; in haar handen draagt ze een weegschaal en de hoorn des overvloeds. De Romeinen noemden haar Justitia. Ze is de moeder van Astraea, de Horai en de Morai. Andere verhalen vertellen over Cybele, als moedergodin die de oorsprong was van het fenomeen sibille. Eveneens wordt regelmatig Gea/Gaea genoemd alsmede Phoebe (in dit verband een bijnaam van Artemis, zuster van Apollo, in andere verbanden wordt voor Phoebe een andere "Phoebe" bedoeld).

Waar aanvankelijk Plato over slechts 1 sibille praatte, groeide dit aantal langzaam uit tot 9 en uiteindelijk werd door de Romeinen de 10e toegevoegd: de Tiburtijnse sibille (In de Middeleeuwen werden er overigens nóg eens twee aan toegevoegd om te komen tot het heilige getal van 12).
Er bestaat nogal wat verwarring omtrent de sibillen, met name in relatie tot hun zetelplaatsen en oorsprong, deze verwarring is te wijten aan de tegenstrijdige overleveringen uit de oudheid, blijkbaar wist men toen ook al niet goed de sibillen uit elkaar te houden. Zo ver we weten is Heraclitus de eerste die er iets over vermeldt in de 5e eeuw v.C. Ze worden niet bij eigennaam genoemd, maar naar de locatie van hun tempels/heiligdommen.

De sibillen leefden vrijwel uitsluitend in holen en grotten en van hen werd verwacht dat zij maagdelijke vrouwen waren en bleven, aanvankelijk jonge, later volwassen vrouwen (50+). De grotten werden gezien als de baarmoeder van de aarde: Gaea of Themis, de bron van alle levende dingen op aarde.
Hun sessies voerden de sibillen meestal uit, nadat zij in een staat van extase terecht waren gekomen. Zij waren vrijwel uitsluitend gezeten op driepotige krukjes, de zogenaamde "tripoïdes" en spraken hun orakels meestal uit in hexameter-vorm.

In de Sixtijnse kapel kunnen we frescos van Michelangelo bewonderen die de sibillen voorstellen, ook zien we ze terug in de bibliotheek van paus Julius de tweede en op het plafond van de kathedraal te Siena. In de Middeleeuwen werd vaak gewaarschuwd voor de sibillijnse grotten, die ook wel venusbergen genoemd werden, daar zouden zich doden en demonen ophouden.

Schep moed, beladen ziel! Gods gramschap wordt nu koel
en vol betrouwen kruip voor dien genade-stoel,
zwijg hutte des bescheids, orakel en sibillen,
synoden en rabijns: in nood en kerkgeschillen,
blijft Christus 's menschen troost;
die namaals regt verkort.

1: De Perzische sibille
De oudste van de 10 sibilles

2: De Lybische sibille
De Lamia, gewijd aan Zeus-Ammon

3: De sibille van Delfi
De sibille die haar krachten kreeg van Gaea

4: De Kimmerische sibille
De sibille nabij een meer uit het zuiden van Italië

5: De sibille van Eritrea
De sibille die beweerde dat Homerus niet altijd even eerlijk was

6: De Samiaanse sibille
De sibille die zeer goed was in het verklaren van een vlucht vogels

7: De sibille van Cumae
De sibille in een grot, in de buurt van Napels

8: De sibille van de Hellespont
Bekend om haar sibillinische boeken

9: De sibille van Frygië
De sibille van Frygië was bij de Romeinen zeer geliefd

10: De Tiburtijnse sibille
De sibille die de komst van keizer Constantinus aankondigde