De faros

Gigantische vuurtoren op de oostkaap van het eiland Pharos te Alexandrië, 110 - 140 meter hoog. In de eerste helft van de 14^e eeuw verwoest door een aardbeving, delen ervan zijn in 1994 in de zee teruggevonden.

Het was gelegen op het (vroegere) eiland Pharos, dat nu een uitsteeksel is van de stad Alexandrië in Egypte.

Voor zeelieden betekende het een veilige terugkomst, voor architecten betekende het het hoogste bouwwerk op aarde en voor wetenschappers was het de spiegel die hen het meest fascineerde; de reflectie van deze spiegel droeg meer dan 50 kilometer uit de kust! Oude geschriften van Straboon en Plinius de Oude geven ons beschrijvingen van de toren en de prachtige witte marmeren omhulling. Ze vertellen ons hoe de spiegels tientallen kilometers ver konden reflecteren en zelfs dat ze werden gebruikt om schepen op te sporen en te verbranden nog vóórdat ze de kust konden bereiken. In 1166 bezocht een Arabische reiziger genaamd Abou-Haggag Al-Andaloussi de vuurtoren. Hij verstrekte ons een rijkdom aan informatie en gaf een nauwkeurige beschrijving van het gebouw wat moderne archeologen hielp om het gebouw te reconstrueren. Het bestond uit drie delen. Het onderste deel was 57,53 meter hoog en had een cylindrische kern, het middelste gedeelte was achthoekig en had een lengte van 27,45 meter en het derde deel was rond met een lengte van 7,32 meter. De totale hoogte van het bouwwerk bedroeg ongeveer 117 meter (de maateenheden waren destijds verschillend per gebied), wat gelijkwaardig is met een tegenwoordig flatgebouw van veertig verdiepingen! Het hart van de vuurtoren werd gebruikt als een gang om de brandstof voor de vuurtoren naar boven te hijsen. Een beeld van Poseidon bekroonde de top van het gebouw.

Kort na de dood van Alexander de Grote, nam zijn commandant Ptolemaios I (Soter) de macht over in Egypte. Hij was getuige geweest van het stichten van Alexandrië en maakte daarvan zijn hoofdstad. Voor de kust lag een klein eiland: Pharos, de legende zegt dat deze naam afkomstig is van: farao's eiland. Het eiland was verbonden met het vasteland door een dijk genaamd de "Heptastadion" welke de stad een dubbele haven gaf. Vanwege de gevaarlijke zeilomstandigheden en de ondiepe kust was een vuurtoren broodnodig. Het project was bedacht en aangevangen door Ptolemaios I rond 290-280 v.C., maar werd pas na zijn dood voltooid tijdens de regeerperiode van Ptolemaios II (Filadelfos). Sostratus, een tijdgenoot van Eukleides, was de architect, maar gedetailleerde berekeningen voor het gebouw en zijn accessoires werden verricht in de Alexandrijnse bibliotheek / mouseion. Het gebouw werd opgedragen aan Ptolemaios I (Soter) en zijn vrouw Berenike. Eeuwenlang werd de vuurtoren in de nacht gebruikt door licht van vuur te reflecteren en overdag het zonnelicht. Het werd zelfs afgebeeld op Romeinse munten, net zoals vandaag de dag nog sommige belangrijke gebouwen eveneens op de munten worden geslagen.
Toen de Arabieren Egypte veroverden, bewonderden ze Alexandrië om zijn pracht en rijkdom. De vuurtoren wordt in hun geschriften vaak genoemd. De latere Egyptische heersers echter, verhuisden de hoofdstad naar Caïro aangezien ze niet veel belang hadden bij de Middellandse Zee. Toen per ongeluk eens de spiegel naar beneden werd gehaald, heeft men het niet meer op zijn plaats teruggezet. In het jaar 956 werd Alexandrië door een aardbeving dooreen geschud en ontstond er (geringe) schade aan de vuurtoren. Later, in 1303 en 1323 brachten nieuwe aardbevingen meer serieuze schade aan het gebouw toe. Toen in 1349 de beroemde Arabische reiziger Ibn Battuta Alexandrië bezocht, kon hij al niet meer de vuurtoren in of zelfs maar de deur bereiken. Toen in 1480 de sultan der Mamelukken genaamd Qaitbay, besloot de verdediging van Alexandrië te versterken, bouwde hij een middeleeuws fort precies op de zelfde plaats waar de vuurtoren stond, met behulp van de stenen en het marmer van diezelfde vuurtoren.
Van de zes wereldwonderen die verdwenen zijn, was de vuurtoren de laatste, zodoende hebben we exacte en nauwkeurige gegevens over zijn vorm en precieze locatie.
Alhoewel de vuurtoren van Alexandrië nu niet meer bestaat heeft het wel zijn invloed op de vele huidige vuurtorens van tegenwoordig in de omgeving van de Middellandse Zee helemaal tot aan Spanje. Op taalkundig gebied heeft het eveneens nog steeds zijn weerslag, kijk maar in de woordenboeken naar de Franse, Italiaanse en Spaanse namen voor vuurtoren.