De grote sfinx van Giza
Als we het over de sfinx hebben, hebben we het eigenlijk over de grote sfinx van Giza, gevonden op het plateau van Giza op de westelijke oever van de Nijl, in de buurt van de grote piramide van Giza. Het werd rond 2.500 v.C. uit het bestaande gesteente gehouwen, waarschijnlijk in opdracht van de farao Khafre.Het is een enorm standbeeld van zo'n 73 meter lang, 20 meter hoog en 19 meter breed, en spreekt tot de verbeelding van iedereen die er in de laatste millennia naar heeft gestaard, waaronder Napoleon Bonaparte (volgens de legende gebruikten de mannen van de keizer de sfinx voor schietoefeningen tijdens zijn campagne in Egypte, vandaar zijn misvormde gezicht en ontbrekende neus, maar hiervoor zijn ook andere verklaringen). Het beeld is zó oud dat culturen die we nú als oud beschouwen er archeologische opgravingen hebben gedaan, zo liet de Romeinse keizer Marcus Aurelius het in 160 na Christus opgraven.
De oude Grieken, die een aanzienlijke culturele- en handelsband met Egypte hadden, zelfs vóórdat Alexander de Grote het land veroverde, waren zó onder de indruk van de sfinx dat ze het in hun mythologie verwerkten. In de Griekse traditie is de sfinx een demoon van ongeluk en vernietiging. Het bewaakte de stad Thebe en stelde een raadsel op voor elke reiziger die langs wilde gaan: iedereen die het antwoord fout had, werd verslonden. De held Oedipus beantwoordde volgens de overleveringen de vragen correct, waardoor de sfinx zichzelf doodde en Oedipus de troon van Thebe won.