Het is 2e helft 19e eeuw, je woont in een klein dorpje in Zeeuws Vlaanderen en je hebt al van alles geprobeerd: polderwerker, veldarbeider, schipper... Je bent nét getrouwd en je vrouw is nét bevallen van een kind. Je probeert aan de kost te komen, voelt je verantwoordelijk om voor je geliefden te zorgen maar het zit niet mee op dat punt. En dan hoor je om je heen verhalen dat anderen naar Rotterdam zijn vertrokken en dat daar werk zat is. Wat ga je doen? Lang verhaal kort: Andries en Anna besluiten het avontuur op te zoeken en trekken naar de grote stad, Rotterdam dus.
Kennelijk lijkt het aanvankelijk goed te gaan, al vlot krijgen ze een tweede kindje, een zoon en ze noemen hem Frans. Maar helaas, de kleine Frans is 4 maanden oud en overlijdt dan. Maar het echtpaar geeft niet op en nog geen jaar later wordt wéér een zoon geboren: Petrus Franciscus en ze zitten weer in de lift dus nóg weer een jaar en dochter Victoria komt ter wereld (later in Aalsmeer en omstreken bekend als "oma van de poezen").
Maar dan gaat het blijkbaar tóch weer moeizaam en met zijn vijven verlaten ze Rotterdam om hun geluk te zoeken in onze hoofdstad, het mooie Mokum dat altijd kansen biedt aan mensen die niet te beroerd zijn de armen uit de mouwen te steken, ongeacht wat hun afkomst is: als je wat in te brengen hebt dan ben je welkom in Amsterdam en precies om die reden is Amsterdam ook groot geworden; maakt niet uit wie je bent, als je wilt werken of ondernemen ben je in Mokum van harte welkom.
En Andries greep zijn kansen, de verhuizing naar Amsterdam moet een goede keuze geweest zijn, want later komen nog 7 andere kinderen ter wereld, waaronder Gilles Josephus, de vader van Joop (Johannes Andreas) Maas, echtgenoot van (mijn) oma. Als jongetje noemde ik haar "oma van Pimmy (Pimmy was hun hondje)".
Ik heb drie fotos van Andries Maas, in de stamboom staan ze alle drie bij Andries uit 1845, maar het is niet zeker dat alle drie de fotos van dezelfde persoon zijn. Van foto 3 weet ik vrijwel zeker dat dat de Andries uit 1845 is die vertrokken is met zijn gezin uit Zeeuws Vlaanderen, maar de eerste twee fotos zouden heel goed van zijn vader kunnen zijn (die heette ook Andries). Als ik kijk naar de leeftijd van foto 2 dan schat ik deze mijnheer rond de 55 jaar oud, foto 1 misschien ietsje jonger. Andries senior is geboren in 1800 en overleden in 1856, de foto's lijken uit die tijd te stammen.
Foto 3 is volgens bronnen uit de stam in Aalsmeer en Kudelstaart werkelijk Andries uit 1845, dus de grootvader van mijn opa Joop Maas. Op de eerste foto zie je duidelijk dat deze mijnheer oorringen in heeft, dat hadden alle Zeeuwse vissers in die tijd, zodat wanneer ze verdronken mensen hen konden herkennen aan de tatouages en de sierraden en er ook meteen geld was voor de uitvaart (bij verkoop van de sierraden).
Andries junior was op latere leeftijd geen visser (meer) en heeft dus ook niet die oorringen in.
Op foto 1 zie ik trouwens duidelijke overeenkomsten met (mijn) oom Frans en mijn neef Peter, zien jullie dat ook?
Graauw en Langendam, het dorp in de gemeente Hulst (sinds 1970) in Oost Zeeuws Vlaanderen, waar Andries vandaan kwam vóórdat hij met zijn gezin naar Rotterdam vertrok.
In 1170 werd over Graauw gesproken als "Grotha" en in 1258 noemde men het "Groda". Op de plaats van het dorp bestond reeds in de 13e eeuw een parochie. Deze behoorde eertijds aan de abdij Ter Doest en daarna aan de abdij van Ter Duinen. Het oude dorp is door overstromingen verloren gegaan.
Destijds was het veel meer door water omgeven dan nu, in de loop der jaren zijn diverse polders rondom het dorp aangelegd.
Het dorp bezat ook een aantal havens waaronder "de Paal", de vader van Andries (ook Andries genaamd) was daar sluiswachter van beroep. In de 19e eeuw was daar een veerdienst naar Zuid-Beveland.
Graauw heeft 3 Rijksmonumenten: de RK kerk Maria Hemelvaart uit 1854, het "Zwaantjeshof" (een bakstenen woonhuis) en de Liniedijk tussen Hulst en Fort Zandberg, deel uitmakend van het voormalige verdedigingsstelsel (er waren vele forten in die streek rond de 16e-17e eeuw).
Onder het dorp Graauw vallen ook de buurtschappen Krabbenhoek, Paal, Scheldevaartshoek en Zandberg. Samen tellen ze hedentendage ongeveer 1.000 mensen, het dorp Graauw zélf ca. 600.
Het dorp bevat een levendig verenigingswezen en er is van alles te doen, wil je meer weten hierover bezoek dan de website van de dorpsraad (oude site). De nieuwe website van de dorpsraad vind je hier.
Voordat ik aan stamboomonderzoek begon dacht ik altijd dat de naam Maas iets te maken zou moeten hebben met de gelijknamige rivier, maar dat is niet altijd waar. De naam Maas is ook een patroniem (een patroniem is een achternaam die afgeleid is van de voornaam van de vader, zoals Hendriksen, Pieters enz.).
Maas is als patroniem afgeleid van "Thomas", Thomas was een leerling van Jezus, denk maar aan de "ongelovige Thomas". Hij geloofde pas dat Jezus uit de dood was herrezen toen hij hem daadwerkelijk had gezien. In de Middeleeuwen was het gebruikelijk namen van heiligen aan kinderen te geven, vandaar Thomas dus. Later is dat verbasterd naar Thomaas, Thomaes (in België) en bijvoorbeeld dus ook weer het patroniem "Thomaesen" of "Thomaszoon" enz. De "Tho" is komen te vervallen door de eeuwen heen en Maas of Maes bleef over als achternaam. Mensen die bijvoorbeeld "van der Maas" of "Vermaas" heten die zijn mogelijk wél vernoemd naar de rivier.
ChatGPT zegt:
De achternaam Maes heeft zijn oorsprong in meerdere regio's, met name in West-Europa, en de betekenis ervan varieert afhankelijk van de culturele en taalkundige context. Hier zijn enkele belangrijke punten over de oorsprong ervan: 1. Vlaamse/Nederlandse oorsprong
Betekenis: In het Nederlands is Maes vaak afgeleid van het woord "maas", wat verwijst naar de rivier de Maas. De naam duidde waarschijnlijk op iemand die in de buurt van de rivier woonde.
Geografische banden: Veel voorkomend in de regio Vlaanderen (het huidige België en Nederland) en onder Nederlandstalige bevolkingsgroepen.
Etymologie: Het zou ook kunnen zijn afgeleid van "maas" dat "veld" of "weide" betekent in het Oud-Nederlands, waardoor het een topografische achternaam is. 2. Franse oorsprong
In sommige gevallen kan Maes afkomstig zijn van Franse wortels, met name in regio's die grenzen aan Nederlandstalige gebieden. Het kan ook een variant zijn van de Franse achternaam Massé of Masson. 3. Verband met voornamen
In sommige gevallen zou Maes een patroniemnaam kunnen zijn die is afgeleid van de voornaam Thomas. Dit komt omdat Maes een verkorte vorm van Thomaes (wat 'zoon van Thomas' betekent) zou kunnen zijn. 4. Regionale verspreiding
De achternaam wordt het meest aangetroffen in België, Nederland en Noord-Frankrijk. Het is minder gebruikelijk, maar nog steeds aanwezig in diasporagemeenschappen wereldwijd, met name waar Vlaamse of Nederlandse bevolkingsgroepen naartoe migreerden.
Als u onderzoek doet naar familiegeschiedenis, kunnen aanvullende aanwijzingen zoals regionale banden, historische gegevens of spellingvariaties (bijv. Maas, Massé) helpen om de specifieke oorsprong in uw geval te beperken.
Ooit wil ik nog eens een éénnaamsonderzoek starten, dat is een onderzoek naar de voornaam in plaats van de achternaam. Het idee daarachter is om nóg verder terug in de tijd te geraken en om missende personen in de stamboom op te sporen. In het kort werkt het zó dat wanneer je bijvoorbeeld een Maas hebt als oudste stamvader uit de 16e of 15e eeuw maar je loopt vast, dan kun je ook gaan zoeken naar de voornaam Thomaes bijvoorbeeld, waarom? Nou, het was gebruikelijk om de kinderen te hernoemen naar ouders, grootouders, ooms enz. Dus iemand met de naam Maes uit 1560 zou best wel eens een opa gehad kunnen hebben met de naam "Thomas" of "Thomaesen" enz. en dat geldt ook voor ooms, tantes, neven en nichten en andere verwanten.
De afstammingsreeks van Andries Maas en Anna de Pauw ↑
Andries werd in 1845 te Grauw en Langendam geboren als 12e kind en zoon van Andries senior en Victoria Bernhard. In 1872 trouwde hij met Anna de Pauw. Ze kregen 12 kinderen waaronder als 6e kind in 1881 Gilles Josephus, mijn overgrootvader dus.
Gilles Josephus werd in Amsterdam geboren, later werd hij vloerlegger en granietwerker. In 1904 trouwde hij in Aalsmeer met Maria van Graas, zij kregen 11 kinderen waaronder als 4e kind Johannes Andreas, beter bekend als Joop.
En de rest weten jullie, Andries was dus helemaal niet zoveel generaties terug, hij was de opa van "Opa Joop".
